İkiqat Avropa mükafatçısı: "Bunlar olsa, Olimpiadadan da medal gətirərik"

Sloveniyanın Çatej şəhərində keçirilmiş Avropa çempionatında bürünc medal qazanan Azərbaycanın qadınlardan ibarət şahmat yığmasının üzvü Ülviyyə Fətəliyevanın Fanat.Az-a müsahibəsi

- Ülviyyə xanım, komanda ilə birgə ardıcıl ikinci dəfə Avropa çempionatının mükafatçısı oldunuz. İki il əvvəlki uğurla budəfəkini necə müqayisə edərsiniz?
- Batumidəki nəticəyə qədər Azərbaycanın qadın şahmat yığması artıq 27 il idi ki, Avropa çempionatında medal qazana bilmirdi. Ona görə üzərimizdə hardasa inamsızlıq hiss edirdik. Bu dəfə artıq son Avropa çempionatının bürünc medalçısı kimi yarışa qatılmışdıq. Özgüvənimiz qat-qat artıq idi. Bu amil birbaşa oyun stilimizə yansıyırdı. Daha rahat mübarizə aparırdıq.

- Ancaq diqqətçəkən bir məqam var. Komanda daha yüksək reytinq və təcrübəyə rəğmən, əvvəlki yarışa nisbətən az xal topladı. 
- Özümüzə güvəndiyimiz üçün daha çox risk edirdik. 2019-cu ildən fərqli olaraq Gürcüstanla görüş öncəsi heç-heçə yox, qələbə haqqında düşünürdük. Rusiya ilə matçda əlverişli imkanımız yarandı, əlavə risk aldıq. Risk etdikdə nəticə pozitiv də ola bilər, neqativ də. Təəssüf ki, həmin qarşılaşmalarda uduzduq. Sadəcə, Macarıstanla oyundakı heç-heçə gözlənilməz oldu. Onları üstələyəcəyimizə inanırdıq. 

- Sloveniyada komanda üzvləri arasında ən az görüş keçirən siz oldunuz. 9 turdan cəmi 5-də oynadınız. Şəxsi nəticəniz də 3,5 xal oldu. İstər-istəməz belə fikir yaranır ki, çox oynasaydınız, komandaya faydanız daha artıq toxunardı. Hesab edirsiniz ki, daha çox matç keçirməli idiniz? 
- Doğrudur, oynasaydım, bəlkə, daha çox fayda verərdim. Amma bu, komanda yarışı olduğundan, ümumi strategiyaya uymaq gərəkdir. Əsas olan komandanın nəticəsidir. Komanda nəticə qazanıbsa, məncə, mənim az, ya çox oynamağım önəm kəsb eləmir.

- Yığma ilə birgə sentyabrda İspaniyada keçirilən dünya çempionatında çıxış edib, 1/4 finalda mübarizəni dayandırmışdınız. Həmin yarışda daha yaxşı nəticə qazanmağınıza nə mane oldu?
- Başlanğıcda yaxşı nəticələrimiz oldu, ancaq sonradan yarış praktikasının azlığı sözünü dedi. Bildiyiniz kimi, pandemiyaya görə şahmatda bir müddət klassik yarışlar olmadı. Sitces turniri bizim üçün bir növ hazırlıq əhəmiyyəti daşıdı. Pozitiv nəticəsini də Avropa çempionatında gördük.

- Şahmat Federasiyasına yeni prezident seçildi. Vitse-prezident Mahir Məmmədov artıq AŞF-nin rəhbəri oldu. Yeni prezidentdən gözləntiləriniz nədir?
- Mahir müəllim şahmatçılara həmişə dəstək olub. Avropa çempionatından öncə komanda ilə görüş keçirmişdi. Bağlanışdan sonra da bir araya gəldik, gələcək planlar haqqında danışdı, pozitiv fikirlər səsləndirdi. Düşünürəm ki, onun rəhbərliyi şahmatımıza yaxşı təsir göstərəcək.

 - Komandanın hazırlığının daha da artırılması, millinin, nəhayət, Olimpiadada da mükafata layiq yer tutması üçün hansı addımların atılmasını zəruri hesab edirsiniz?
- Güclü mütəxəssislərlə intensiv təlim-məşqlər təşkil olunmalıdır. Rusiya komandasının əsas gücü onların nəzəri məşqçilərinin çoxluğundadır. Müasir dövrdə teoriya böyük önəm daşıyır. Loru dildə desək, əgər rəqibi variantda tutursunuzsa, bu, artıq bir xal deməkdir. Kompüter texnologiyası o qədər inkişaf edib ki, artıq 30 gedişə kimi variant hazırlanır. Sən onu öz beynində nə qədər tapmağa çalışsan da, effekti olmur. Sanki atletikada 50 metr geridən qaçmağa başlayırsan. Yarışdan 3-4 ay öncə təlim-məşq toplanışı təşkil olunmalı, komanda hərtərəfli hazırlanmalıdır. Bunlar olsa, Olimpiadadan da medal gətirərik.

- Son Avropa çempionatı öncəsi təlim-məşq toplanışı təşkil olunmuşdu?
- Xeyr.

- İki il əvvəlki analoji yarışdan əvvəl necə?
- Lənkəranda bir həftəlik toplanış təşkil olunmuşdu.

- Bilirik ki, siz şahmatla yanaşı, təhsilinizə də diqqət ayırırsınız. Bu barədə bir qədər məlumat verərsiniz. 
- Azərbaycan Dillər Universitetinin SABAH qruplarında ingilis dili müəllimliyi ixtisası üzrə bakakavr təhsili almışam. Magistraturanı İtaliyanın Roma şəhərində Amerikaşünaslıq üzrə oxumuşam. Keçən ilin sentyabrında diplom müdafiəm oldu.

- Ötən illər ərzində təhsilə verdiyiniz diqqətin şahmatda sizi geri saldığını düşünürsünüz? Ümumiyyətlə, təhsil və şahmat kimi gərgin zehni məşğuliyyət tələb edən iki işi bir arada mükəmməl səviyyədə yerinə yetirmək nə dərəcədə mümkündür?
- Əlbəttə, şahmat çox stresli, son dərəcə enerji və diqqət tələb edən idman növüdür. Düzü, özüm də son zamanlar bu barədə düşünmüşəm. Magistratura təhsili almasaydım, bəlkə də şahmatda daha yaxşı yerlərə gələrdim. 2017-ci ildə rapid üzrə olsa da, dünya çempionatında 4-7-ci yerləri bölüşmüşdüm. Bu, o zaman üçün çox yüksək nəticə idi. Bir yandan da fikirləşirəm, əksinə də ola bilərdi. Bir işi edirsənsə, onun pozitiv tərəfi kimi, neqativ yanı da var. Uşaqlıqda mükəmməlliyyətçiliyə çox meyilli idim. Hər hansı partiyada uduzmaq bir yana qalsın, heç-heçə etməyi də faciəyə çevirirdim. Amma indi düşünürəm ki, bu, yaxşı hal deyil. Mükəmməliyyətçilik çox böyük stresə gətirib çıxarır. Sadəcə, əlindən gələni, sevərək et, bu, kifayətdir.

- Yaxın gələcəkdə təhsil aldığınız sahə üzrə çalışmağı fikirləşirsiniz, ya hələlik planlarınız şahmatla bağlıdır?
- Açığı, planlarım başqa yöndədir. Planlarım barədə danışmağı sevmirəm. Reallaşsın, onda hamının xəbəri olacaq.

- "Başqa yön" dedikdə, şahmatla vidalaşmağınız mümkündür?
- Xeyr. Şahmatla məşğul olan hər kəs bilir ki, bu işlə vidalaşmaq mümkün deyil. Hələlik bu qədər (gülür).

- 25-30 dekabrda Qazaxıstanın paytaxtı Nur-Sultanda rapid və blits üzrə dünya çempionatı keçiriləcək. Bu yarışda iştirak edəcəksiniz?
- Hələ ki, qərar verməmişəm.

Sahib Əsədbəyli