Tanıdığınız və tanımadığınız - Samuel Eto’o

Futbolçu kimi keyfiyyətləri müzakirə mövzusu olmayan Samuel Eto’o Pep Quardiolanın "Barselona”sının "məhək daşı” idi. Kamerunlu yaxşı oyunçu olmaqla bərabər, hər an mübahisəyə meyilli, gərgin anlarda "eqo partlayışı” yaşayan və xarakterinin pis xüsusiyyətlərini nümayiş etdirən fərdlərə qarşı davranış qaydalarının öyrənilməsi baxımından da bir nümunədi.

Gələcəkdə baş vermək ehtimalı yüksək olan hadisələrin qarşısını almaq üçün bir çox insan Eto’onun klubdan ayrılmağını məqsədəuyğun hesab edirdi. "Barselona” tərəfi klub ətrafındakı gərginliklərin başında duran şəxsin məhz kamerunlu futbolçu olduğu mövzusunda həmfikir idi. 2009-cu ilin iyul ayında bu yöndəki təkliflərin ardı-arası kəsilmək bilmirdi.

Quardiolanın yanaşması Eto’onun ilk mövsümdəki uğurlarının bünövrəsini təşkil edirdi. Əvvəl Pep onu komandasında istəmirdi, lakin bir müddət sonra katalon məşqçi fikrini dəyişdirdi (ondan başqa hamı Eto’onun əleyhinə çıxmışdı) və ona dəstək oldu.

"Sadəcə ağıllı insanlar fikirlərini dəyişdirə bilirlər” - hadisələrin kölgəsindəki Quardiola bu məşhur ifadənin doğruluğuna inanmışdı. Pep əvvəl Eto’o ilə komanda arasındakı bağları kəsmişdi, çünki Samuel özünü kluba aid hiss etmirdi. Zamanla hadisələr gözləntilərin əksinə cərəyan etdi.

Yaxşı liderlər dəyişkən olurlar, uyğunlaşmağı bacarırlar. Eyni zamanda, belələri öz prinsiplərini asanlıqla qurban vermirlər. Adətən, onlar stratejik bacarıqlara sahib olurlar. Hər anın öz qərarı var, hər qərarın isə özünəməxsus anı. Bir şeyi çox erkən etmək də yanlışdı, çox gecikdirmək də...

Eto’o: Fəxri doktor

Samuel Eto’o ilə tanışlığım Malyorkada yaşadığım və "Riu” otellər şəbəkəsinin ictimaiyyətlə əlaqələr departamentinin rəhbəri kimi çalışdığım dönəmə təsadüf edir. Malyorkalı digər məşhur şəxslərlə olduğu kimi, onunla da Palma de Mayorka hava limanının bufetində qarşılaşmışdım.

Görüşlərimizin birində Eto’oya bəslənmə problemi olan uşaqlarda daha çox rast gəlinən noma xəstəliyi ilə mübarizə aparan Kampaner fondunun könüllülərindən biri olduğumdan bəhs etdim. Əslində, sözügedən təşkilatda beş il ictimaiyyətlə əlaqələr departamentinin rəhbəri kimi çalışmışdım. Noma xəstəliyi uşaqlarda üz ətinin çürüməsinə səbəb olur və əksər hallarda ölümcül nəticələrə yol açır. Pis xəstəlikdi, ancaq penisilin ilə müalicəsi mümkündü.

Eto’o bu xəstəliklə mübarizə aparan bir nigeriyalı qıza 6 min avro yardım edəcəyinə dair söz vermişdi. Mən də bir müddət sonra ona sözünü xatırlatdım. Fond qızın əməliyyatı üçün pul toplayırdı. Kamerunlu futbolçu məni görən kimi bəyaz dişlərini göstərərək gülümsədi. Simasındakı etibarsız ifadə bir anda yox oldu. Mərhəmətli Samueli ilk dəfə orada görmüşdüm. Eto’o telefon nömrəsini verdi və zəng edərək bir daha bu məsələni onun yadına salmağımı istədi.

Əslində isə lazım olan məbləği ondan almaq üçün ağ və qara arasında qalmışdım. Nə isə, sayını unutduğum telefon danışıqlarından sonra və digər könüllülərin dəstəyi sayəsində birtəhər məbləği toplaya bildik.

O zaman Eto’onun səbatsız olduğunu anlamışdım. Anidən qərarlarını dəyişdirirdi və etibarsız biri idi. Bəlkə də, bunun səbəbi düzgün təhsil almaması idi. Uzun müddət keçsə də, yekunda Eto’o sözünü yerinə yetirdi və bu addımına görə ona təşəkkür etdik.

"Barselona” ilə müqavilə imzaladıqdan sonra Kampaner fondu adına Eto’oya hamının önündə dəstəyi üçün bir daha minnətdar olduğumuzu bildirdik. Daha sonra Barselonadakı təşkilatımızın boş qalan üzv yerlərindən birini ona vermək qərarına gəldik. Bununla bağlı tədbir keçirdik və mətbuat nümayəndələrini dəvət etdik. 2004-cü ilin sentyabr ayından bəhs edirəm.

Qəribədi, "Barselona”nın xeyirxah və mərhəmətli Eto’o ilə ilk tanışlığım Kampaner fondu sayəsində baş tutdu. İctimaiyyət önündə ona təşəkkür etmək heç də pis olmazdı. Bu, həm Kataloniyadakı fondumuzun açılışı barədə insanları məlumatlandırmaq, həm də Eto’onun piarı adına əla fürsət idi. Məncə, bunu haqq etmişdi - ən azından hadisələrin o anlıq gedişatı belə düşünməyimə əsas verirdi. Biz ona inanırdıq.

Mətbuat nümayəndələrini Barselonadakı Beynəlxalq Mətbuat Mərkəzinin konfrans zalına dəvət etmişdik. Yaxşı imic yaratmaq üçün məzun günlərinin olmazsa-olmazı – papaqlardan (6 avro xərci var idi) və futbolçunun imzalaması üçün futbol topu almışdım. Topu təşkilatımızın Niger filialında müalicə alan uşaqlara göndərəcəkdik.

Mərasim yaxınlaşdıqca jurnalistlər və fotoqraflar konfrans zalını doldurmağa davam edirdilər. Eto’onun gəlib-gəlməyəcəyini bir daha dəqiqləşdirmək üçün onun agenti – Mariya Mesalyesə zəng etdim. Dedi ki, narahat olma, yoldayıq, gəlirik. Yenə də, onlar qapıdan içəri girənə kimi içimdə tərəddüdlər var idi. Hisslərim mənə işlərin qaydasında getməyəcəyini deyirdi.

Yaxşı ki, gəlib çıxa bildilər. Eto’o gülümsəyirdi, agenti isə gecikdikləri üçün xəcalət çəkirdi. Tıxaca düşdüklərini deyib, üzr istədilər.

Samuelin zala daxil olanda jurnalistikada ən duyğulandığım anlardan biriydi. Sonra məlum oldu ki, jurnalistləri nə Kampaner fondu maraqlandırır, nə də Afrikadakı problemlər. Futbolçunu "fəxri doktor”umuz elan edəndə zaldakı hər kəs həyəcanlı görünürdü. Həmin anın fotolarından idman mətbuatının ön səhifələrində, qəzetlərin və xəbər proqramlarının idman bölmələrində geniş bəhs olundu.

Belə bir başlıq diqqət çəkmişdi: "Keçmişi müzakirəyə açıq olan Eto’onun mərhəmətli siması”.

Eto’o ilə görüş planlaşdırdığımız müddətdən daha uzun çəkdi. Bəzi mətbuat nümayəndələri müsahibə almaq üçün cəhd göstərirdilər. Nəticədə Samuel və agenti yorğunluqdan güclə ayaq üstdə dururdular. "İdman gözəl şeydi, idman jurnalistikasının isə bu gözəlliklə yaxından-uzaqdan əlaqəsi yoxdu” - qəbul etmək üzücüdü, ancaq o gün baş verənlər sayəsində bir daha bundan əmin oldum.

Eto’o ilə 26 min fut yüksəklikdə

Eto’onun fondun üzvü və dəstəkçisi elan edilməsindən bir gün sonra Barselonadan Palma de Mayorkaya yola düşən "Spanair” təyyarəsinə mindim. Qəzetləri oxumuşdum və bəzi məqalələri cırıb özümlə götürmüşdüm. Özümü çox yaxşı hiss edirdim. Daha bir gözəl xəbər var idi: "Spanair” heç bir məbləğ tələb etmədən yerimi biznes-klassa dəyişmişdi. Gözəl gün idi.

Kabinin qapıları, demək olar ki, bağlanırdı, bu an daha bir sərnişin özünü yetirdi. Əsl yeniyetmələr kimi geyinmişdi, qulağında iri qulaqlıq var idi.

Fəxri doktorumuz, dəstəkçimiz... – hə, gələn Samuel Eto’o idi. Birlikdə Malyorkaya gedirdik. Salamlaşdıq və ona qəzetlərdən götürdüyüm məqalələri göstərdim. Hamısını diqqətlə oxudu. Sonra mənə baxdı və dedi: "Jurnalistlər futbol haqqında heç nə bilmirlər”.

Mövsüm hazırlıqlarını qaçırdığı üçün oynamağa hazır olmadığı haqda yazılan fikirlərdən bəhs edirdi. Birdən-birə üzündə hirsli ifadə yaranmışdı.

Bir az keçdikdən sonra ondan soruşdum: "Bu qədər alqış, bu qədər sevgi bir gün sənin şəxsiyyətini dəyişdirə bilər? Hər zaman xeyirxah və mərhəmətli biri kimi qala biləcəksən?”

"Mən heç vaxt dəyişməyəcəm. Həmişə eyni qalacam”, - deyə cavab verdi.

Növbəti aylar Eto’o Aralıq dənizi üzərində, 26 min fut yüksəklikdə dediklərinin yalandan ibarət olduğunu üzümüzə vuracaqdı.

Çox keçməmiş Eto’o ona qapılarını sonunadək açan Kampaner fondu ilə əməkdaşlığını heç bir açıqlama vermədən dayandırdı. Eyni zamanda isə o, sayları getdikcə artan, populyarlığı yüksələn hər cür xeyriyyə təşkilatı ilə çalışmağa cəhd göstərirdi. Bunu gözə girmədən, sponsorları sayəsində müsbət imic formalaşdırıb, mübahisəli idmançı keçmişini zamanla unutdurmaq üçün edirdi.

Yenə də, məsələnin bu tərəfinə qarışmağa haqqımız yoxdu. Sadəcə, bizi bir kənara atmağı qəribə idi. Sanki bizi bir müddətlik öz faydası üçün istifadə etmişdi.

Sonda məsələ ilə bağlı futbolçunun agenti Xosep Mariya Mesalyesə mesaj göndərdik. Bizə çox pis və ağır formada cavab yazdılar. Toplum qarşısındakı insanların xeyriyyə məqsədli işlərdən faydaları naminə istifadə etdikləri reallıqdı. Əslində isə belə şeylər sədaqət və davamlılıq tələb edir. Məncə, insan sahib olmadığı xüsusiyyətlər hesabına mənfəət güdməməlidi.

Eto’onun fonddakı imici sarsılmışdı. Onun şəklini Nigerdəki uşaqların yataq otağlarına asıb-asmamaq barədə çox düşündük. Bir tərəfdən də, bunu etməmə səbəbimizi onlara necə açıqlaya bilərdik axı? Uşaqların boş yerə üzülməyini istəmədik və fikrimizdən daşındıq. Bir müddət sonra baş verənləri tamamilə unutduq.

Samuelin göstəriş xətrinə etdiyi hərəkətlər mənə dərs oldu. Həmrəylik və xeyirxahlıqdan söhbət düşəndə artıq danışılanları gözlərimlə görmədən heç nəyə inanmıram. Şübhələrim daha da güclənib.

Eto’o növbəti illərdə bir neçə çətin situasiya ilə üzləşdi. Bir gün "Barselona”da qalacağına dair xəbərlər çıxırdı, ertəsi gün "İnter”ə keçəcəyini yazırdılar. Mətbuata hirsli açıqlamalar verirdi, tez-tez fikrini dəyişdirirdi... Yenə də, bura bu mövzuları danışmaq üçün uyğun yer deyil. Baş verənlər, sadəcə, pulun nə qədər güclü olduğunun isbatıdı. Pul hər şeyi çirkaba qatır, insanı zəhərləyir. Futbol da bu prinsiplərə xidmət edir.

Məndən soruşsaz, qəzetlərə göz gəzdirən və Afrikadakı qıza yardım etmək istəyən sevimli Samueli xatırlamağa üstünlük verərdim. Azından yaxşı niyyətli idi, sanki ürəyinin səsini dinləyib addım atırdı. Cibi boş, dəstəksiz halda Madridə necə gəldiyini unutmamışdı... Bax, bu, mənim xatırlamaq istədiyim Samueldi.

Sonra xarakterində baş verən dəyişikliklər isə, mənə görə, tərifə layiq deyil. Dəbdəbəli həyat tərzini (avtomobillər, saatlar, qadınlar...) hamıya nümayiş etdirmək, sülhə ehtiyacı olan dünyada aqressiv hərəkətlər etmək – bunlar fikirlərimin formalaşmasında böyük rol oynayır. Dediklərimin heç biri onun dəyərini yüksəltmir. Onu yüksəldən bir zamanlar sahib olduğu qəlbi və mərhəmət hissi idi. Bunu isə Eto’o deyil, Samuel olduğu günlərdə nümayiş etdirmişdi.

Migel Anxel Violan – "Pep Quardiola: Oyunu dəyişdirən fəlsəfə”

Tərcümə və tərtibat: Rüfət Məcid